[ กลับไปสารบัญ ]

ภาคที่ ๑

คำนำของหลวงสุขุมนัยประดิษฐ

บันทึกเรื่องของข้าพเจ้าโดยย่อ

       คนเราทุกคนที่เกิดมาในโลกนี้ มีชีวิตและความเป็นอยู่แต่ละคนไม่เหมือนกัน บางคนเกิดมามีบุญได้รับความสุขตลอดชีวิต บางคนเกิดมามีกรรมมีแต่ความทุกข์ตลอดชีวิต บางคนเกิดมามีบุญแล้วก็มีกรรม หรือบางคนตรงกันข้ามเกิดมามีกรรมแล้วก็มีบุญ บางคนก็ได้มีอำนาจวาสนาสูงสุดตลอดไป บางคนมีอำนาจสูงสุดแล้วก็ตกต่ำ บางคนก็ได้ทำประโยชน์ให้แก่โลกหรือประเทศชาติของเขามากมาย บางคนก็เป็นคนผลาญ คือ ผลาญทั้งชาติครอบครัวและตัวเอง บางคนก็มีความสามารถในการแสดง หรือในวิชาการต่างๆ บางคนก็มีความชำนิชำนาญในเรื่องที่แปลกๆ บางคนก็อุทิศชีวิตของตนให้กับวิชาการต่างๆ ฯลฯ ฉะนั้น เหตุการณ์ในชีวิตแต่ละคนซึ่งเป็นเรื่องจริงนั้นเป็นที่น่าสนใจมาก ข้าพเจ้าผู้หนึ่งเป็นผู้ที่สนใจในประวัติของทุกๆ คนที่เกิดมาว่าเขามีความเป็นไปอย่างใดบ้างในชีวิตของเขา อยากได้อ่านอยากได้รู้ นี่แหละเป็นเหตุหนึ่ง และเป็นเหตุสำคัญที่ข้าพเจ้าได้ลงมือเขียนบันทึกเรื่องของข้าพเจ้าโดยย่อนี้ ขึ้นไว้เพื่อบรรดาลูกหลานญาติมิตรจะได้ทราบความเป็นไปของข้าพเจ้า
        ในชีวิตของข้าพเจ้าก็มีข้อความที่น่าจดจำน่าเล่ามากมายหลายประการ คือ ได้มีโชคดีที่ได้เกิดมาในตระกูลของผู้ที่มีตำแหน่งสูงในราชการ มีฐานะดี และได้รับพระราชทานพระมหากรุณาจากพระเจ้าแผ่นดินในสมัยก่อนตลอดมาหลายพระองค์ ได้เคยเดินทางไปต่างประเทศหลายครั้งหลายหน รวมทั้งสิ้นกว่า ๓๕ ประเทศ แม้ในประเทศไทยก็ได้เคยผ่านกว่า ๖๐ จังหวัด ได้เคยตามเสด็จเป็นเลขานุการเจ้านายชั้นผู้ใหญ่ในสมัยสมบูรณาญาสิทธิราชไปต่างประเทศ ได้เคยไปต่างประเทศกับข้าราชการชั้นผู้ใหญ่ ซึ่งได้รับเชิญจากองค์การใหญ่ต่างประเทศ โดยเจาะจงตัวมาให้ไปแสดงสุนทรพจน์ในที่ประชุมนานาชาติ ฯลฯ แม้เมื่อยังเป็นเด็กนักเรียนอยู่ในต่างประเทศก็มีเรื่องที่ควรจดจำไว้ไม่น้อย เรื่องเหล่านี้บางเรื่องที่สำคัญๆ ถ้าไม่บันทึกเอาไว้ก็จะไม่มีผู้อื่นใดได้ทราบเรื่องเสียเลยเช่นเรื่องการเจรจาเรื่องการเมืองที่สำคัญๆ หรือเรื่องความลับในการปฏิบัติงานเสรีไทยเป็นต้น แต่การเขียนเรื่องชีวิตเช่นนี้เป็นการยากมาก เพราะจะต้องหลีกเลี่ยงข้อความที่กระทบกระเทือนบุคคลใดๆทั้งสิ้น ทำให้ขาดข้อความสำคัญไปบ้าง อีกประการหนึ่งในบางตอนแม้จะได้พรรณาอย่างใดก็ไม่เหมือนกับเหตุการณ์ที่เป็นจริง
        ข้อความที่ข้าพเจ้าจะได้เขียนต่อไปนี้ จะได้เขียนอย่างย่อๆ คือนึกอะไรออกก็จะเขียนเรื่อยๆไป จะไม่พยายามเรียบเรียงอย่างแต่งหนังสือ และข้าพเจ้าก็ไม่ใช่นักประพันธ์ คงจะขาดตกบกพร่องไปมาก ต่อไปนี้เป็นเรื่องของข้าพเจ้าโดยย่อ

สุขุมนัยประดิษฐ